Fibromialgia (FMS) to przewlekłe zaburzenie charakteryzujące się uogólnionym bólem mięśni i tkanek miękkich oraz towarzyszącymi objawami takimi jak zmęczenie, zaburzenia snu, sztywność ciała, i często problemy ze samopoczuciem psychicznym (lęk, depresja). Ból bywa nierównomierny, może utrzymywać się przez miesiące, a nasilenie objawów często bywa zmienne. Nie istnieje jedna ustalona przyczyna fibromialgii; uważa się, że wynika z zaburzeń przetwarzania bodźców bólowych w ośrodkowym układzie nerwowym, co prowadzi do hypersensytywności na bodźce, które u zdrowych osób byłyby neutralne. Czynniki ryzyka obejmują stres, trauma, zaburzenia snu, inne przewlekłe dolegliwości (np. zespół jelita drażliwego), a częściej choroba dotyczy kobiet, często w wieku 30–60 lat. Najważniejsze informacje praktyczne
- Diagnoza: Fibromialgia to zespół objawów, a nie wynik jednego testu. Diagnoza opiera się na historii klinicznej, rozległym bólu trwającym co najmniej kilka miesięcy oraz wykluczeniu innych chorób powodujących podobne objawy. W praktyce lekarze często stosują kryteria, które uwzględniają rozkład bólu i dodatkowe objawy (sen, nastrój, zaburzenia koncentracji itp.). Bywa to wyzwaniem ze względu na subiektywność objawów.
- Leczenie: nie ma leku „na fibromialgię” w sensie jednorazowego rozwiązania. Terapię prowadzi się wieloaspektowo:
- Leczenie farmakologiczne: leki przeciwbólowe, leki przeciwdepresyjne (nawet w mniejszych dawkach) oraz niektóre antidepressantsy i modulujące neurorozchodzenie, które mogą łagodzić ból i poprawiać sen. Wybór zależy od profilu pacjenta i obecności objawów towarzyszących.
- CIA (terapie niefarmakologiczne): fizjoterapia i ćwiczenia aerobowe o umiarkowanej intensywności, trening siłowy, techniki rozluźniające (joga, pilates, medytacja mindfulness), a także edukacja pacjenta i salon terapii zajęciowej.
- Zmiana stylu życia: regularna aktywność fizyczna dopasowana do możliwości, higiena snu, zdrowa dieta, unikanie nadmiernego stresu oraz wsparcie psychiczne.
- Podejścia wspomagające: terapia poznawczo-behawioralna, biofeedback, techniki relaksacyjne, a u niektórych pacjentów – terapie alternatywne po uprzedniej konsultacji z lekarzem (np. masaże, akupunktura) w ramach planu leczenia.
- Rokowania: fibromialgia jest chorobą przewlekłą, ale nasilenie objawów często ulega okresowym zmianom. Poprawa jakości życia możliwa jest przy konsekwentnym stosowaniu zindywidualizowanego planu leczenia i wsparciu multidyscyplinarnym.
Kogo dotyczy?
- Najczęściej dotyka kobiet w wieku 30–60 lat, ale może występować również u mężczyzn i osób młodszych lub starszych. Obserwuje się także współistnienie innych zaburzeń takich jak zespół jelita drażliwego, migreny, zaburzenia snu.
Jak rozpoznać objawy?
- Rozległy ból ciała trwający co najmniej kilka miesięcy.
- Towarzyszące objawy: zmęczenie, problemy ze snem, sztywność poranna, problemy z koncentracją i pamięcią (czasem nazywane „fibro-fog”), zaburzenia nastroju, nadwrażliwość na bodźce (temperatura, dźwięk, światło).
Słownik praktyczny
- Punktacja i monitorowanie bólu: pomocne w ocenie nasilenia i odpowiedzi na leczenie.
- Plan działania: wraz z lekarzem ustalenie realistycznych celów (np. codzienna aktywność fizyczna 3–5 razy w tygodniu po 20–30 minut, poprawa jakości snu o określonej liczbie godzin), oraz harmonogram wizyt kontrolnych.
Jeśli potrzebujesz, mogę pomóc w:
- wyjaśnieniu konkretnych objawów,
- porównaniu podejść terapeutycznych,
- przygotowaniu listy pytań do lekarza,
- znalezieniu wiarygodnych źródeł lub materiałów edukacyjnych w języku polskim.
