Het stemproces is duidelijk: met een stembiljet breng je in een stembureau jouw keuze aan. Hieronder een korte uitleg die aansluit bij jouw verzoek. Wat is een stembiljet en hoe ziet het eruit
- Een stembiljet is het formulier waarop alle partijen en kandidaten staan die je kunt kiezen. In het stemhokje markeer je jouw keuze met een rood potlood door het rondje naast de partij en de gewenste kandidaat in te kleuren. Sommige gemeenten geven daarnaast aanvullende informatie of boekjes met kandidaten om op te zoeken welk nummer bij jouw gekozen kandidaat hoort. Dit geldt voor zowel open lijsten als meer rechtstreekse kandidaatkeuzes afhankelijk van het kiessysteem. Het belangrijke punt is dat de bedoeling is om jouw stem kenbaar te maken zonder twijfel over welke kandidaat is gekozen.
Hoe werkt het stemmen stap voor stap
- Voordat je stemt: laat je stempas en legitimatie controleren bij de balie. Daarna krijg je het stembiljet en ga je naar het stemhokje.
- In het hokje kleur je één vakje rood aan bij je partijkeuze en vervolgens bij de gewenste kandidaat van die partij. Als je twee vakjes rood maakt, is het stembiljet ongeldig.
- Blanco stemmen (niets aankruisen) betekenen geen stem voor de zetelverdeling, maar tellen wel mee voor de opkomst. Blanco stemmen worden alleen meegenomen voor de opkomstberekening en niet voor de verdeling van zetels.
- Als je per ongeluk het verkeerde stembiljet hebt ingeleverd, kun je in sommige gevallen een nieuw stembiljet krijgen, mits het oude nog niet in de stembus is gedaan. Een ingeleverd stembiljet kan niet uit de stembus worden verwijderd.
- Nieuwe/kleinere stembiljetten worden getest in sommige gemeenten. In deze proef draait het om hoe het stemformulier eruitziet en hoe de telling hierdoor verloopt. De officiële procedures blijven hetzelfde: stemmen met een rood potlood, handmatige telling, en duidelijke markering.
Wat is er dit jaar anders of waar kun je het controleren
- In sommige gemeenten is er een proef met een nieuw, kleiner stembiljet. Dit wordt toegepast bij specifieke verkiezingen en gemeenten, zoals Tweede Kamerverkiezingen in 2025 in meerdere gemeenten. Controleer altijd lokaal of jouw gemeente meedoet en hoe het stembiljet eruitziet.
- Voor een algemene uitleg over hoe stemmen werkt en wat er met stembiljetten gebeurt, kun je de overheidspagina’s raadplegen met stap-voor-stap instructies en figuurlijke demonstraties.
Als je wilt, kan ik helpen met een korte checklist die je in jouw gemeente kunt gebruiken op de dag van de verkiezingen, inclusief wat je moet meenemen en waar je op moet letten bij het inleveren van het stembiljet.
