Krótka odpowiedź: częstotliwość kolonoskopii zależy od wyników poprzednich badań i Twojego ryzyka. W większości przypadków zaleca się wykonywanie kolonoskopii co 5–10 lat jako badania przesiewowego, a jeśli wystąpiły pewne zmiany (np. polipy wysokiego ryzyka) – częściej. Ostateczny harmonogram powinien być ustalony indywidualnie z lekarzem prowadzącym na podstawie historii zdrowia i rodzinnej. Szczegóły i aktualne wytyczne
- Ogólne zasady przesiewowe
- U osób bez obciążającego wywiadu rodzinnnego raka jelita grubego pierwsza kolonoskopia jest zwykle planowana w wieku 50 lat (niektóre wytyczne zalecają 45–50, jeśli są specyficzne czynniki ryzyka). Po prawidłowym wyniku zwykle następna kolonoskopia dopiero po 10 latach.
- Po stwierdzeniu polipów
- Jeżeli usunięto jeden lub kilka polipów niskiego ryzyka, kontrole zwykle między 5 a 10 lat (często 5–10 lat). Obecność polipów może skrócić odstęp do ponownego badania.
* W praktyce wiele osób z polipami wysokiego ryzyka wymaga częstszych kontroli, czasem co 5 lat lub nawet częściej.
- Kontrowersje i różnice zdań
- Niektóre źródła sugerują możliwość wydłużenia odstępów między badaniami (np. do 15 lat) u wysoce selektywnych grup z prawidłowym wynikiem pierwszej kolonoskopii, jednak takie podejście nie jest standardem w większości zaleceń i wymaga indywidualnej oceny.
* W praktyce obowiązuje zasada „indykacja lekarska” – decyzja o częstotliwości zależy od stanu zdrowia, wyników badań oraz rodzinnego wywiadu.
- Mity i skrajne opinie
- Niektóre artykuły sugerują bardzo rzadkie powtórki lub „jednorazowe” badanie w życiu w odpowiednich warunkach; takie podejścia są kontrowersyjne i nie należą do standardowych zaleceń w większości krajów. Zawsze warto skonsultować indywidualny plan z gastroenterologiem.
Co warto zrobić teraz
- Przemyśl swój wiek, obecność czynników ryzyka (np. rodzinna historia raka jelita grubego, choroby zapalne jelit, wcześniejsze polipy) oraz wynik pierwszej kolonoskopii, jeśli miałeś/aś takie badanie.
- Umów się na konsultację z gastroenterologiem, aby ustalić spersonalizowany harmonogram badań. Lekarz weźmie pod uwagę: wiek, historię medyczną, wyniki poprzednich badań, obecność polipów, przebieg chorób układu pokarmowego w rodzinie, oraz inne czynniki ryzyka.
Jeśli podasz wiek i ewentualne czynniki ryzyka lub wyniki poprzednich badań, pomogę dopasować najbardziej prawdopodobny zakres częstotliwości kolonoskopii według aktualnych, publicznie dostępnych wytycznych.
