We versieren een kerstboom omdat het een eeuwenoude traditie is die te maken heeft met hoop, licht en vruchtbaarheid in de donkere wintertijd, en die later een plek heeft gekregen binnen het kerstfeest. Deze gewoonte komt deels uit oude heidense gebruiken en is later verbonden geraakt met het christendom.
Oude (Germaanse) gebruiken
Bij Germanen en andere oude volkeren stonden groenblijvende bomen en takken symbool voor leven en vruchtbaarheid in de winter, wanneer alles buiten kaal en donker was. Mensen versierden groene takken of bomen met bijvoorbeeld appels, linten en eenvoudige slingers om de geesten gunstig te stemmen en het nieuwe jaar vol vruchtbaarheid en bescherming in te gaan. Zo’n versierde boom stond dus voor hoop en de terugkeer van het licht na de donkerste periode van het jaar.
Versiering en symbolen
De eerste versieringen bestonden uit natuurlijke dingen zoals appels, noten, snoep en linten, die stonden voor vruchtbaarheid, rijkdom en bescherming. Later kwamen er kaarsen bij die het licht symboliseerden, en werden de appels bijvoorbeeld vervangen door glazen kerstballen toen glasblazen gebruikelijk werd. De piek of ster boven in de boom kreeg in christelijke traditie de betekenis van de ster die de wijzen naar Jezus zou hebben geleid.
Invloed van het christendom
Pas veel later werd de versierde boom echt gekoppeld aan het christelijke kerstfeest en de geboorte van Jezus. De driehoekige vorm van de dennenboom kreeg soms een symbolische betekenis als verwijzing naar de heilige drie- eenheid, en kerken en gezinnen namen de versierde kerstboom op als vast onderdeel van hun kerstviering. Zo groeide de boom van een heidens winter- symbool uit tot een herkenbaar christelijk én cultureel kerstsymbool.
Wat het nu betekent
Tegenwoordig versieren mensen een kerstboom vooral omdat het gezellig is en staat voor warmte, samenhorigheid en een feestelijke sfeer in huis. De lampjes, ballen en slingers herinneren nog aan de oude betekenissen van licht, hoop en vruchtbaarheid, maar hebben voor veel mensen vooral een emotionele en huiselijke waarde gekregen. Of de boom nu echt of kunstmatig is, het ritueel van samen versieren is voor veel gezinnen een belangrijk moment in de aanloop naar Kerstmis.
