Het Nederlandse systeem verdeelt zetels op basis van stemmen na een verkiezing: hoe meer stemmen een partij krijgt, hoe meer zetels in de Tweede Kamer. De exacte verdeling gebeurt volgens de kiesdeler en restzetels, met mogelijkheden voor restzetels via het grootste gemiddelingssysteem.
Kernpunten
- Zetelschaal: de Tweede Kamer telt 150 zetels. Na de verkiezingen wordt eerst de kiesdeler berekend, namelijk het totaal aantal geldige stemmen gedeeld door 150. Een partij moet de kiesdeler raken om een zetel te verdienen.
- Volle zetels: het aantal keren dat partijen de kiesdeler halen bepaalt het aantal volle zetels dat zij krijgen. De resterende zetels (restzetels) worden verdeeld volgens het grootste gemiddelingssysteem.
- Restzetels: deze zetels worden toegekend op basis van het grootste gemiddelde (het stemmenaantal per zetel bij elke partij). De partij met het grootste gemiddelde krijgt de eerstvolgende restzetel. Een partij moet minimaal één zetel gehaald hebben om in aanmerking te komen voor restzetels.
- Lijstverbindingen: partijen kunnen samenwerken (lijstverbinding) om kansen op restzetels te vergroten; bij de verdeling van restzetels telt zo’n verbinding als één partij.
- Uitleg per stap: de Kiesraad (het centrale stembureau) stelt de uiteindelijke uitslag vast en verdeelt daarna de zetels en restzetels over de partijen, met mogelijke voorkeurstemmen die zetels kunnen beïnvloeden op volgorde van lijst en stemmen per kandidaat.
Verwachte volgorde van verwerking
- Vaststelling van de uitslag door de Kiesraad.
- Berekenen van de kiesdeler en toewijzing van volle zetels.
- Verdeling van restzetels via grootste gemiddelden, inclusief eventuele lijstverbindingen.
Als je wilt, kan ik specifieker ingaan op hoe dit proces werkt voor een recente verkiezing (bijv. 2025 Tweede Kamerverkiezingen), of een vergelijking geven tussen de Kiesdelermethode en andere zeteltoewijzingssystemen.
