Armoede wordt in Nederland meestal gedefinieerd als het hebben van zo weinig netto inkomen na vaste lasten (wonen, energie, zorg) dat er weinig of geen geld overblijft voor andere basisbehoeften zoals voeding, kleding, huur en verwarming. De exact grensbedragen kunnen verschillen afhankelijk van de gebruikte meetmethode (CBS/SCP/Nibud) en het jaar, maar in recente meetmomenten lag de armoedegrens vaak rond een netto-inkomen circa 1.500 euro per maand voor een voornamelijk zelfstandig huishouden, met aanzienlijke aantallen mensen die net boven of onder die drempel vallen. In 2023/2024 werd in Nederland volgens de nieuwe meetmethode door CBS/SCP/Nibud gesproken van ongeveer 540.000 mensen die onder de armoedegrens leefden, en ruim 750.000 huishoudens met problematische schulden, met miljoenen mensen die financieel kwetsbaar blijven. Deze cijfers kunnen jaarlijks wijzigen door loonontwikkelingen, toeslagen en overheidsmaatregelen.
Wat betekent dit concreet?
- Basale behoeftes: Armoede raakt vooral huishoudens die na vaste lasten weinig geld overhouden voor eten, woonlasten en verwarming, wat leidt tot schulden en beperkte mogelijkheden om deel te nemen aan sociale activiteiten.
- Langdurige armoede: Een belangrijk deel van de armen bevindt zich al langere tijd in armoede; langdurige armoede vergroot de kans op schulden en beperkte kansen voor kinderen.
- Verschuiving in grens: De gehanteerde grens kan verschillen per meetmethode; recente veranderingen hebben geleid tot herwaardering van wie onder de armoedegrens valt. CBS, SCP en Nibud hebben dit in 2023-2024 geïllustreerd.
Wie loopt risico?
- Eenoudergezinnen, huishoudens met migratieachtergrond, en mensen met lage loon- of arbeidsinkomens zijn kwetsbare groepen. Ook mensen met schulden of beperkte spaarbuffers, en kinderen in armoede zijn vaak extra getroffen.
- Regionale en economische factoren spelen een rol; beleidsmaatregelen zoals energieterugslagen, loon- en uitkeringsverhogingen kunnen de armoedecijfers beïnvloeden.
Beleidskant en cijfers
- Het Armoedefonds en overheidsbeleid richten zich op het voorkomen van armoede en het verminderen van financiële kwetsbaarheid via inkomensondersteuning en schuldenregelingen.
- Nieuwe meetmethoden hebben de armoede beter in beeld gebracht, met duidelijke cijfers over 2023 en de ontwikkelingen sindsdien.
Als je wilt, kan een korte uitleg met concrete voorbeelden van welke uitkeringen en maatregelen invloed hebben op een gezin in armoede (zoals huurtoeslag, zorgtoeslag, energietoeslagen, minimumloon en de invloed van schuldsanering) worden uitgewerkt en afgestemd op jouw situatie.
