De exitpoll voor de Tweede Kamerverkiezingen is gebaseerd op een schaduwverkiezing die direct na het stemmen wordt uitgevoerd in een representatieve set stembureaus. De uitslag wordt berekend door de getelde stemmen bij deze specifieke stembureaus te wegen en te extrapoleren naar de landelijke uitslag, oftwel het aantal zetels per partij wordt geschat op basis van die exitpassages. Hierbij wordt gekeken naar historische uitslagen per stembureau en vergeleken met voorgaande verkiezingen om bias zoveel mogelijk te corrigeren, en de resultaten worden doorgaans kort na sluiting van de stembureaus bekendgemaakt, vaak om 21:00 uur, in samenwerking met nieuwsorganisaties die de cijfers duiden en uitzenden. Als samenvatting van hoe de exitpoll precies werkt:
- Doel: een snelle indicatie geven van de uiteindelijke uitslag en opkomst, nog voordat alle stemmen officieel geteld zijn.
- Methode: kiezers worden bij uitgang van stembureaus gevraagd nogmaals te “stemmen” op hetzelfde biljet als het officiële stembiljet; deze stemmen worden samengevoegd over een geselecteerde set stembureaus.
- Representativiteit: geen willekeurige steekproef van alle kiezers; wel zorgvuldig gekozen stembureaus verspreid over land en rekening houdend met demografische en historische stemgedrag per bureau.
- Verificatie: resultaten worden vergeleken met eerdere verkiezingen en verhoudingen per stembureau om eventuele bias te herkennen en te corrigeren.
- Communicatie: de exitpoll wordt doorgaans opgehaald en gepresenteerd door samenwerkende mediapartners zoals NOS en RTL, nadat sluitingstijd is bereikt.
Let wel: exitpolls geven een snelle schatting en vormen geen definitieve telling; de uiteindelijke zetelverdeling kan bij de officiële telling iets afwijken.
